Derya YILDIRIM
İslâm eserlerini muhafaza etmek amacıyla Müze-i Hümâyun tarafından Evkaf Nezareti bünyesinde kurulan ilk, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde açılan son müzedir. Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya savaşına girmesine aylar kala, cami, mescit, tekke, zaviye ve türbe binalarında bulunan ( halı, kilim, ahşap, kapı, rahle, el yazmaları, kandil) gibi eserlerin çalınması ve Avrupa’nın da İslâm eserlerini toplama konusundaki sahip olma hareketleri ülke genelinde bulunan İslâm eserlerini talana uğramakla karşı karşıya getirmiştir. Bu minvalde Müze-i Hümâyun tarafından oluşturulan komisyonca ülke genelinde bulunan İslam eserlerini bir müze çatısı altında toplama kararı alınmıştır. cami, türbe, mescit gibi binalarda bulunan kıymetli eserler Evkaf Nazırı Ürgüplü Mustafa Hayri Bey tarafından toplatılmıştır. Bu komisyon çalışmaları 1914’te tamamlanmıştır. Bir Mimar Sinan eseri olan Süleymaniye Külliyesi içinde yer alan İmârethâne hazırlanarak 27 Nisan 1914’te Evkaf-ı İslamiye (Vakıf Eserleri Müzesi) adı altında müzeye dönüştürülmüştür. Müze Müdürlüğü’ne Ahmet Hakkı Bey getirilmiş, daha sonra Mimirzâde Ali Bey bu görevi ifa etmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra Türk ve İslâm Eserleri Müzesi adını alan Müze, 1924’te yılında Evkaf Nezareti’nin kaldırılması ile Vakıflar idaresinde ayrılarak Maarif Vekaleti’ne bağlanmış, ardından Topkapı Sarayı Müze Müdürlüğü’nün bir şubesi halinde çalışmalara devam etmiştir.